“Kritik Virajlar”

Bayram Kılınçer

“Dünyada inanılmaz bir diplomasi trafiği yaşanıyor. Ülkeler arasındaki ziyaretleri takip edebilmek mümkün değil, zira bir günde bir devlet adamının ya da diplomatın dört beş kritik toplantı yaptığını görmek mümkün…”

Türkiye, Orta Asya-Avrupa arasındaki coğrafi konumu, ‘Türk’ ve ‘İslam’ ortak paydaları, demokrasisi, Batı ile uyumu gibi birçok konuda model konumda.

Bunu Türkiye’nin iç gündemine takılmadan, ‘harbistrateji.com’un özellikle twitter ve instagram hesaplarındaki aktif haberlerimizle de aktarmaya çalışıyoruz.

İçerisi karışık, ‘bir deli kuyuya taş atıyor, 40 akıllı peşine takılıyor. Çıkarabilene bravo!’.

Yine oyalandık birkaç cümlede olsa iç gündemle…

Avrupa Birliği, Türk Devletleri ve Orta Asya’da inanılmaz bir ziyaret trafiğinde. Son 10 yılda neredeyse 10 milyar Avro’nun üzerinde bölge için karşılıksız hibeler veya yatırımlar yapılmış. Ayrıca Rusya üzerinden geçen ticaret yollarının durması dolayısıyla, diğer alternatif ‘Orta Koridor’ gündemde. Türk Cumhuriyetleri’nin değerli madenleri, doğalgaz, petrol ve ticari ürünleri Avrupa için değerli ve önemli.

Diğer tarafta Irak ile ‘Kuru Kanal-Kalkınma Yolu’ projesi de özellikle Orta Doğu ülkelerinin destek verdiği en önemli projelerden. Zira, Hindistan-Pakistan gerilimi, Çin’in Pasifik’te ‘Ukrayna’ gibi benzer bir durumu ‘Tayvan’ konusunda yaşama ihtimali ve ABD ile ticaret savaşı da bölge ülkelerinin endişesi.

Gürcistan ve Ermenistan ise içeride muhaliflerin ve etki ajanlarının da katıldığı bir takım süreçlerle eylemlere sahne oluyor.

İran’da Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin ölümünün sonuçlarının ne getireceği meçhul. Bölge zaten İsrail ile İran ilişkileri dolayısıyla patlamaya hazır bomba gibi. Üzerine bir de bu olay gerçekten büyük resme yeniden bakma zorunluluğu getirdi.

Suriye’de durum mâlum, Esad rejimi tıpkı İran gibi yine bölgenin yumuşak karınlarından.

Doğu’da genel resim böyleyken ‘Batı’ da Yunanistan her zamanki gibi...

Son olarak bugün Yunan Savunma Bakanı Nikos Dendias’ın “Ülke varoluşsal bir tehditle karşı karşıyadır. Yalnızca egemenlik haklarına değil, egemenlik statüsüne de meydan okuyan ve bir azınlığa ilişkin Uluslararası Anlaşmaya meydan okuyan bir ülke olduğunda, bu varoluşsal bir tehdit olarak nitelendirilir” açıklaması dikkat çekici. Zira bir hafta önce Yunanistan Başbakanı ile Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmelerin ardından sağduyulu mesajlar gelmişti.

Kimbilir, belki de birileri kulaklarını çekti?

Bu arada Yunanistan’ın Kıbrıs adası etrafındaki ülkeler ve o ülkelere etki edebilecek olan Orta Doğu’nun önde gelen zengin ülkeleriyle temasları da dikkat çekici. Mısır ve BAE ise özellikle revaçta olanlardan…

Unutmadan, Rusya ve Çin liderlerini de eklemek önemli. Çünkü geçen hafta Avrupa’yı gezen Şi Cinping ile Avrupa Birliği ile arasındaki gergin geçen ticaret diyalogları, Rusya-Çin işbirliğinde safları daha da sıklaştıracak gibi gözüküyor. Zaten hemen sonrasında Rusya lideri Putin’in Çin ziyaretinde verilen mesajların geneli de bu yönde. Özellikle son dönemde genişleyen BRICS üzerinden ciddi bir ticaret dalgası oluşturmaları mümkün olabilir mi?

Türkiye, sanki Sultan Abdülhamid Han’ın Osmanlı’nın son dönemlerine dair söylediği ‘Kırk yıl şu devletlerin birbirine düşmesini bekledim. Onlar birbirlerine düştü, şimdi ben tahtta değilim” söylemine oldukça yakın bir iklimi yaşıyor.

Bir tarafta Avrupa’da ‘Ukrayna’ özelinde ‘Biz Amerika’nın Avrupa’daki ön kaleleri miyiz?’ sorgusunun yaşandığı, her AB ülkesinin birliğin dışında da bire bir anlaşmalarla enerji, savunma, ekonomi gibi konularda hamleler yapmaya çalıştığı dönemler. Diğer tarafta Doğu-Batı gerginliğinin üst düzeye çıktığı günler…

“Târih tekekkürden değil, hatalardan ibarettir” sözü ibretliktir. İnanıyoruz, zaten son 20 yılda ülkemizin çehresini değiştiren kritik adımlar atan ‘Devlet Aklı’, sağduyulu bir şekilde bu fırsatlar döneminden en kârlı şekilde ülkemizi çıkaracaktır.

Zira ‘Türkiye’, gerçekten hem Orta Doğu’nun, hem Orta Asya’nın, hem Balkanlar’ın, hem Afrika’nın umududur ve geleceğidir. Ve bu liderliği soyunmuşsak eğer, buraların vebali de hepimizdedir.

 Bayram Kılınçer - 22.05.2024 / Harb-i Strateji