Astana, "Güvenin Yeri" başlıklı yedinci Orta Asya Uzman Forumu'na ev sahipliği yaptı.
Astana'da yapılan etkinlik, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan'dan uzmanları bir araya getirdi. Forumda karşılıklı kalkınma önceliklerinin belirlenmesi, bölgesel işbirliği kanallarının geliştirilmesi ve Orta Asya'nın transit ve ulaştırma potansiyelinin güçlendirilmesi amaçlandı.
Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (KazISS), BM Orta Asya Önleyici Diplomasi Bölgesel Merkezi ve Friedrich Ebert Vakfı tarafından düzenlenen forum, 9 Ağustos'ta yapılması planlanan Orta Asya Devlet Başkanları altıncı İstişare Toplantısı öncesinde gerçekleştirildi. Uzmanlar, bölgesel kalkınma konusunda yapılacak bu toplantı için pratik önerilerde bulundu.
"ORTA ASYA'YA ÖZEL İLGİ"
Uluslararası Orta Asya Enstitüsü genel müdürü Javlon Vakhabov, özellikle bu yıl birçok uluslararası ve bölgesel kuruluşa başkanlık eden Kazakistan'ın bölgeselleşmeyi tartışmak için eşsiz bir fırsata sahip olduğunu vurguladı. Karşılıklı ticaretin genişletilmesi, yatırım işbirliği, ulaştırma iletişimi ve insani değişimler gibi konuların temel öncelikler olduğunu söyledi.
Vakhabov, "Uluslararası Orta Asya Enstitüsü ile Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) arasındaki bağları güçlendirmeyi hedefliyoruz. İmzalanan planda bölgesel işbirliğine yönelik pratik girişimlerin geliştirilmesi için uluslararası konferanslar, yuvarlak masa toplantıları ve tartışma platformları yer alıyor. Bu yıl bugünkü foruma ev sahipliği yapan ülke, aralarında Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), Türk Devletleri Örgütü (OTS), Asya'da Etkileşim ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA), Kolektif Güvenlik Örgütü'nün de bulunduğu birçok uluslararası kuruluşa başkanlık ediyor. Antlaşma Örgütü (CSTO), İslami Gıda Güvenliği Örgütü (IOFS) ve Aral Denizi'ni Kurtarma Uluslararası Fonu (IFAS)," dedi.
BM Orta Asya Önleyici Diplomasi Bölgesel Merkezi (UNRCCA) özel temsilcisi ve başkanı Kaha Imnadze ise, Kazakistan'ın Orta Asya'nın küresel imajına katkısına dikkat çekti.
KazISS direktörü Yerkin Tukumov, bölgelerarası işbirliğinin ve bölgesel dostluk ve ticaretin gelişmesinin önemini vurguladı. Kazakistan'ın diğer ülkelerle olan ticaret cirosunun 140 milyar doları aştığı göz önüne alındığında, ikili ticaretin son on yılda 2,5 kat artarak 11 milyar dolara yükseldiğini, bunun önemli bir büyüme potansiyeli taşıdığını belirtti. Tukumov, su, enerji, ulaşım ve Afganistan'la ilişkiler gibi ortak bölgesel konulara değindi. Zorluklara rağmen Afganistan ile ilgilenmenin gerekliliğini vurguladı ve bölge tarafından paylaşılan Amu Darya Nehri ve Orta Asya Taşımacılığı Koridoru'ndan su yönlendiren Koş Tepa Kanalı gibi sorunlar için işbirlikçi çözümlerin önemine dikkat çekti. Bölgesel su yönetimi konularında ortak çabalarda önemli bir artış olduğunu vurgulayan KazISS direktörü, Özbekistan, Kırgız Cumhuriyeti ve Kazakistan tarafından Kambarata-1 Hidroelektrik Santrali'nin inşasına ilişkin imzalanan anlaşmanın da güzel bir örnek olduğunu söyledi.
"KÜRESEL ENTEGRASYON ÇALIŞMALARI ARTIRILMALI"
Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) ülke müdürü Alexander Wolters, küresel ölçekte bölgesel entegrasyonun önemini anlattı ve Orta Asya ülkelerinin siyasi, ekonomik, insani alanlardaki ilişkileri ile pratik iş birliğini canlandırma arzusunu gösterdiğini, birçok küresel uzman ve ortağın desteğini aldığını vurguladı. Wolters, "Forumun teması, Orta Asya'nın karşı karşıya olduğu mevcut dış zorluklarla mükemmel bir şekilde uyum sağlıyor ve bölgeyi umut verici, istikrarlı ve dış dünyayla iletişime açık olarak tasvir ediyor" dedi.
Genel kurul oturumunda, Orta Asya Devlet Başkanları İstişare Toplantısının ilk beş yılı ve bölgesel işbirliğinin yeni aşamasının öncelikleri hakkında pratik öneriler ve kapsamlı raporlar yer aldı. Uzmanlar bölgesel iş birliğinin kurumsallaştırılması, iş birliği kanallarının genişletilmesi, transit ve ulaşım potansiyelinin güçlendirilmesi ve bölgesel gıda kümelerinin geliştirilmesi konularında da fikirlerini paylaştılar.
Su, enerji ve çevre güvenliği konularının yanı sıra Orta Asya'daki Z kuşağı gibi sosyal ve kültürel kalkınma eğilimleri, bölgesel kimlik, iş piyasası ve bilimsel alanda işbirliğini genişletme fırsatları da toplantının konuları arasında yer aldı.