EurasiaNET, Orta Asya ülkeleri arasındaki anlaşmaların serbest ticaret bölgesinin oluşumuna yönelik küçük adımlara işaret ettiğine dikkat çekti.
EurasiaNET'de yayınlanan makalede, Orta Asya Devletleri'nin birleşik bir bölgesel pazarın oluşması hedefiyle ticaret engellerini yıktığı belirtildi. Son diplomatik çabaların Orta Asya'da daha serbest ticaretin geliştirilmesine yönelik çabaların Rusya'nın da dikkatini çektiği vurgusu yapılan yazıda, "Mal ve hizmetlerin kesintisiz hareketini mümkün kılan birleşik bir Orta Asya pazarının yaratılması, B5+1 süreci olarak bilinen, ABD tarafından desteklenen bölgesel ekonomik planın temel amacıdır . Mart ayında başlatılan bu plan, beş Orta Asya devletine (Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan) bölgesel serbest ticaretin desteklenmesi ve ihracat yollarının çeşitlendirilmesinde öncülük etme çağrısında bulunuyor. Nisan ortasındaki diplomatik faaliyetlerin yoğunluğu göz önüne alındığında, Orta Asyalı liderler B5+1'in potansiyelini keşfetmeye kararlı görünüyor. B5+1'in altında yatan mantık, basitleştirilmiş gümrük prosedürlerinin yanı sıra mülkiyet haklarını korumaya ve ticari anlaşmazlıkları çözmeye yönelik etkili mekanizmalara sahip bir Orta Asya'nın Batı ticaretini ve yatırımını daha fazla çekebileceği yönündedir. Bu da Orta Koridor ticaret yolunu bölgesel hükümetler ve iş dünyası için en kazançlı seçenek haline getirecek" ifadeleri kullanıldı.
Analiz haberde, 18 Nisan'da Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev ile Tacik mevkidaşı Emomali Rahmon arasında yapılan toplantıda çeşitli siyasi, ekonomik ve sosyal alanları kapsayan 28 devletlerarası anlaşma ortaya çıktığı belirtilirken, iki ülkenin 500 milyon dolarlık ticari hacmi, 2 milyar dolara çıkarmayı hedefledikleri belirtildi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Tokayev ile Kırgız Devlet Başkanı Sadır Japarov arasındaki ikili anlaşmalarda da aynı ciro hedefinin kamuoyuyla paylaşıldığı belirtilen yazıda, "İki ülke arasındaki anlaşmalardan ikisi sınır ötesi kolaylaştırıcı tedbirlerle ilgiliydi" denildi.
Bölge ülkelerinin sınır kapılarındaki gümrük işlemlerinin dijitalleştirilmesi de dahil olmak üzere ticareti kolaylaştırmak için özel önlemler aldığı ve bu süreçleri 2028 yılına kadar tamamlamayı hedefledikleri belirtiliyor.
EurasiaNET, Orta Asya'da ticareti kolaylaştırmaya yönelik tüm hareketlerin Kremlin'i rahatsız ettiğini öne sürerken, haber yorumunda Nezavisimaya Gazeta tarafından 21 Nisan'da yayınlanan ve bölge çapında işlevsel bir pazarın potansiyelini küçümsediğini iddia ettiği bir başka haber yoruma da yer verdi. EurasiaNET'in kaynak gösterdiği haber yoruma göre, Türkmenistan öngörülebilir gelecekte bağlantının desteklenmesi çabalarının önünde büyük bir engel olmaya devam edebilir. Ayrıca Moskova merkezli makalede, bölgedeki nitelikli personelin adeta kıtlık derecesinde olması da önemli bir problem olarak gösteriliyor.
EurasiaNET, yapılan anlaşmaların bölge devletlerinin ortak zemin bulması için önemli olduğu vurgusunu yaparken, "Almatı'daki B5+1 konferansının sonunda yayınlanan bildiride, "ticaret ve transit maliyetlerinin karayla çevrili Orta Asya'da, deniz bağlantısı olan ülkelere göre yüzde 60 daha yüksek olduğu" belirtildi . Malların ve insanların sınır ötesi akışını engelleyen coğrafi olmayan engeller ele alınarak [ticaret] maliyetleri azaltılabilir. Nisan ortasında imzalanan anlaşmalar, Orta Asyalı liderlerin bu kilit noktayı ele aldığını gösteriyor" yorumu yapıldı.