İran geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Muhber'in ŞİÖ Zirvesi'ndeki konuşması, ülkenin diplomasi ve politik duruşuna dair ipuçları içeriyor. Ortak para ve banka, serbest ticaret bölgeleri ve enerjide ortak hareket gibi öneriler içeren metnin tamamını yayınlıyoruz...
"Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla
Kazakistan Cumhuriyeti'nin Sayın Cumhurbaşkanı Ekselansları Sayın Tokayev;
Şanghay İşbirliği Örgütü üyesi ülkelerin saygıdeğer devlet başkanları;
Ekselansları;
Öncelikle, Cumhurbaşkanı Sayın Dr. Seyyid İbrahim Reisi ve Şehit Dışişleri Bakanı Sayın Hüseyin Amirabdollahian'ın anısını ve son üç yılda İran İslam Cumhuriyeti'nin çok taraflı diplomasisinin, özellikle Şanghay İşbirliği Örgütü ve BRICS üyeliğinin ilerletilmesinde gösterdikleri çabaları ve etkili rollerini takdir etmek ve anma törenlerine katılan üye ülkelerin temsilcilerini, başsağlığı dileklerini, mesajlarını ve katılımlarını takdirle karşılamak istiyorum.
Sayın Tokayev, Kazakistan'ın saygıdeğer Cumhurbaşkanı ve bu ülkenin hükümeti tarafından son bir yıl boyunca ve Şanghay İşbirliği Örgütü başkanlığı sırasında gösterilen çabalar için şükranlarımı sunmak istiyorum. Ayrıca Sayın Lukaşenko'yu ve Belarus Cumhuriyeti halkını Belarus Cumhuriyeti'nin örgüte tam üyeliğinden dolayı tebrik ediyorum. Derbent ve Mahaçkale'de yaşanan son terör olayları için Rus hükümetine ve Rusya halkına başsağlığı diliyoruz ve bu acı olayın mağdurlarına başsağlığı diliyoruz.
Değerli dinleyicilerimiz;
Ne yazık ki, son 9 ayda, tüm uluslararası standartlara ve insani ahlaka aykırı bir şekilde, Siyonist Rejim tarafından Gazze'de masum kadın ve çocuklara yönelik yaygın bir soykırım dalgasına, savaş suçlarına, toplu katliamlara tanık oluyoruz.
Siyonist Rejim'in ABD'nin desteğiyle Gazze'nin dirençli ve ezilen halkına karşı vahşi, organize suçlarını şiddetle kınıyoruz. Bu, insan toplumunu şaşkına çevirmiş ve uluslararası örgütleri hareketsiz bırakmıştır. Özellikle Şanghay İşbirliği Örgütü üyeleri olmak üzere ülkelerin, Siyonist Rejim'in savaş suçlarını derhal durdurmak için etkili önlemler almaları ve tüm Gazze'ye derhal, yeterli ve engelsiz insani yardım göndermeleri gerekliliğini vurguluyoruz.
Ekselansları;
Şanghay İşbirliği Örgütü'nün üye ülkelerinin topraklarında ticaret, üretim, enerji, ulaştırma, tarım, gümrük, telekomünikasyon ve yapay zeka alanında teknoloji geliştirme alanlarında etkileşim için birçok fırsat ve kapasite bulunmaktadır ve bu etkileşim, Şanghay bölgesinde ve dünyada sürdürülebilir barışın ve kapsayıcı kalkınmanın pekiştirilmesinin yararına kullanılmalıdır. Transit koridorların etkinleştirilmesi, ticaretin kolaylaştırılmasında ve ekonomik kalkınmada ve sonuç olarak üye ülkelerin siyasi istikrarında önemli bir rol oynamaktadır.
Şanghay İşbirliği Örgütü üyelerinin Kuzey-Güney Koridoru ve İran'ın güney limanları üzerinden dünya ülkeleriyle daha düşük maliyetle ve daha hızlı ticaret yapabileceğine inanıyoruz.
Transit ve ticari faaliyetlerin birbirini tamamlayıcı nitelikte olduğu göz önüne alındığında, "ortak serbest bölgeler ağı" oluşturulmasını ve örgüt düzeyinde "tercihli ve serbest ticaret anlaşmaları gibi ekonomik anlaşmalar yapılmasını" öneriyoruz.
Ekselansları;
İran İslam Cumhuriyeti, özellikle enerji alanında tek taraflı yaptırımlar olmak üzere siyasi araçların kullanılmasına şiddetle karşı çıkmakta olup, özellikle petrol ve doğalgaz olmak üzere enerji kaynaklarının önemli bir üreticisi olarak, enerji alanında her zaman çok taraflılık politikasını izlemiş, Şanghay İşbirliği Örgütü Enerji İşbirliği Stratejisi belgesinin hazırlanmasına aktif olarak katılmış, onaylanması ve uygulanmasını desteklemektedir.
Neyse ki, üye ülkeler arasındaki ticaret fonlarının çözümlenmesinde ulusal para birimlerinin kullanılması ve paylarının artırılması konusu örgütün gündemine ciddi şekilde alınmış olup, İran İslam Cumhuriyeti, nihai hedef olan doların azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılmasına kadar bu alanda uzmanlaşmış çalışma gruplarıyla müzakerelerin devamı için çok taraflı borsaları desteklemektedir.
Örgütün bankacılık birliği kapsamında edindiği deneyimlere dayanarak, "Şanghay Ortak Bankası'nın kurulması"nın üye ülkelerin mali ve ekonomik alanlardaki işbirliği düzeyini artırabileceği kanaatindeyiz.
Ayrıca İran İslam Cumhuriyeti, örgüt üyesi ülkeler arasında öncelikli alanlarda bilimsel ve teknolojik işbirliğinin operasyonel programını, özellikle son tıbbi teknolojiler, biyoteknoloji ve yapay zeka alanında uygulamaya tam olarak hazır olduğunu beyan eder.
Ekselansları;
İran İslam Cumhuriyeti, Şanghay Örgütü'nde yapılan belge ve mutabakatları, özellikle "Örgüt İşbirliği Geliştirme Stratejisi" adlı kapsamlı ve uzun vadeli belgeyi ve ilgili diğer belgeleri desteklemektedir.
Son olarak, Şanghay Örgütü'nün gelecek dönem başkanı olarak Çin Halk Cumhuriyeti'ni tebrik ederken, dost ve kardeş Kazakistan Cumhuriyeti hükümetine ve halkına değerli ev sahipliği ve sıcak misafirperverlikleri için teşekkür etmek istiyorum.
Bugünkü toplantının sonuçlarına göre alınacak karar ve mutabakatların, güncel ve ortaya çıkan tehdit ve zorluklarla ortak mücadelede koordinasyon düzeyinin artırılmasında ve üye ülkeler arasında çeşitli ekonomik, politik, bilimsel ve kültürel alanlardaki iş birliğinin artırılmasında önemli rol oynayacağına inanıyorum."
İlginiz için teşekkür ederiz